Çin’de Marka Tescili

Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin ürün ve hizmetleri pazarlamak için de çok büyük bir potansiyele sahip. Ayrıca, dünyanın en büyük üretim merkezlerinden biri olan Çin’i üretiminizin desteği olarak da görmeniz mümkün. Tüm bunlar haklarımızı Çin’de koruma altına almayı zorunluluk haline getirmiş durumda. Bu hakların başında marka tescili geliyor.

Çin’de Marka Tescili Nasıl Yapılır?

İki yoldan birini izleyerek Çin’de marka tescili yaparız.

– Çin’de Çin Patent ve Marka Kurumu’na doğrudan marka tescil başvurusu yaparak ya da

– Madrid Protokolü üzerinden marka tescil başvurusu yaparak

1- Çin’de Doğrudan Marka Tescili Başvurusu

Yabancılar Çin’de geçerli bir adrese sahipse doğrudan Çin Patent Kurumuna başvuru yaparak marka tescili yapma hakkına sahip. Eğer Çin’de bir geçerli adresiniz yoksa doğrudan başvuru yapma hakkınız bulunmuyor. Yabancılar Çin’de marka tescili için Çin’de yetkili bir marka vekili ile çalışmak zorunda.

Çin de Türkiye gibi Nice(Nis) Sınıflandırma Sistemini kullanıyor. Markalarda sınıflandırma sistemi hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayın.

Eklemek gerekir ki, Türkiye ile Çin arasında sınıf uygulaması bakımından fark var. Türkiye’de herhangi bir sınıf belirledikten sonra o sınıftaki ürün sayısı konusunda bir sınır yok. Yani Türkiye’de örneğin tarım makinaları dedikten sonra bildiğimiz bütün tarımda kullanılan makinaları listeleyebiliriz ve bunun için ekstra bir ödeme yapmamız gerekmez. Öte yandan, Çin’de ise bir sınıf belirledikten sonra en fazla 10 adet ürüne kadar yazabiliriz. Marka tescilinde ürün sayısı arttıkça resmi harç da artmaktadır.

Bunun yanında Çin’de de çok sınıflı marka tescili yapmak mümkün. Çok sınıflı başvuru malları ya da hizmetleri kapsayabilir. Eğer gerekli ise başvurumuza hem mal sınıfı hem de hizmet sınıfı ekleyebiliriz.

2- Madrid Protokolü Üzerinden Çin’de Marka Tescili

Çin için bunu tavsiye etmiyoruz ama yabancı ülkelere marka tescili başvurusu yapmak için kullandığımız en pratik yol Madrid Protokolü’dür. Yabancı ülkede marka vekili görevlendirmediğimiz için bu yol mevcut yolların en ucuzudur. Eğer ilk kez marka için Madrid Protokolü üzerinden başvuru yapıyorsak başvuruyu hazırlayıp Türk Patent ve Marka Kurumu’na gönderiyoruz. TürkPatent aldığı başvuruyu iki ay içinde WIPO(World Intellectual Property Organisation-Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)’ya gönderiyor. WIPO başvuruyu kendi yönetmeliğine göre inceledikten sonra hangi ülkelere başvuru yapmışsak o ülkelere iletiyor.

Çin’de marka tescil koruması on yıl. Tescil süresinin son altı ayında markayı yenilememiz gerekiyor. Eğer marka yenileme süresini kaçırmışsak sonraki altı ay içinde cezalı olarak yenileme yapma hakkımız var.

Madrid Protokolü üzerinden Çin’de marka tescili yapınca elimizde Çince bir marka tescil belgesi olmuyor. Bu durum yerel işlemlerimiz sırasında probleme yol açma ihtimali taşıyor. Bir dava açma ihtiyacı olduğunda ya da yerel otoriteye bir evrak sunmak gerektiği zaman elimizde Çince bir tescil belgesi olmaması bir problem olarak karşımıza çıkıyor.

Madrid Protokolü üzerinden markayı tescil etmişseniz Çin Patent Kurumu’ndan bir tescil sureti isteme hakkınız var ama marka belgesini almak ortalama 3 ay sürüyor. Bunun için yine bir Çinli marka vekili ile çalışmak zorundasınız.

Çin’de bir kamu kurumunda tescilinizle ilgili bir işlem yapmak için tescil belgesi sunmanız gerekiyor. Yani Madrid Protokolü kullanarak tescil alsanız dahi, bir noktada Çinli vekillerle çalışma zorunluluğu var.

Çin Nice Sınıflandırma sistemini kabul eden ülkeler arasında fakat ülkemizden farklı olarak Çin’de alt sınıf uygulaması var. Alt sınıflar Çin’de başvurunuzu inceleyen uzman tarafından belirlendiği için sınıf tanımlaması değişebilir. Ayrıca sınıf tanımı bir sınıf ve o sınıf tanımı altında 10 alt sınıfa göre belirlendiği için Türkiye’deki ücretlendirmeden farklı bir sonuç ortaya çıkabiliyor. Bu da eksik ücret sebebiyle ya da sınıf tanımlamasındaki belirsizlik sebebiyle markanın reddedilmesine yol açmaktadır.

Madrid Protokolü kapsamında marka tescili 18 ay civarında sürerken Çin’de marka tescili ortalama 12 ay sürüyor.

Markayı Çince Karakterlerle Tescil Etmek Gerekli mi?

Evet kesinlikle. Çin devleti ürünler üzerinde markanın Çince yazımını talep ettiği için latin harfleri ile yazımının yanında markanızı Çince yazımıyla da tescil ettirmelisiniz. Bunu yapmamak markanın Çince karakterlerle yazılı halinin kötü niyetli üçüncü kişiler tarafından tekrar tesciline yol açabilir.

Çin marka tescillerinde ilk gelen alır prensibini uygulamakta. Buna göre birisi markanızı sizden önce başvuru yaparak koruma altına almışsa sizin markayı ben daha eski kullanıyorum diyerek kurtarma şansınız olmayacak. Bunun bir tek istisnası var; başvuru yapan kişinin bunu kötü niyetle yaptığını ispat etmek. Eğer başvuranın kötü niyetli olduğunu gösteremiyorsak tescili geri alma şansımız olmayacak. Dolayısıyla, markayı Çinde sorunsuz kullanmanın yolu onu hem Çince karakterlerle hem de latin karakterle tescil etmek.

2015 yılında NEW BALANCE bunu acı bir tecrübe ile göstermiş oldu. New Balance Çin’de “新百伦” (Xin Bailun) markasını kullanmaktaydı. Marka başkası tarafından tescil edilerek NEW BALANCE 13,5 milyon EUR tazminata mahkûm oldu.

Markanızın Çin diline uygun yazımını marka olarak kullanmanın genel halk algısı bakımından ilginç etkileri olabiliyor. Eğer markanız için siz bir söyleyiş ve yazılış belirlemezseniz bunu halkın genel algısına terk etmiş oluyorsunuz. QUAKER OATMEAL ve RALPH LAUREN bunu kötü yoldan öğrenmiş oldu. Markayı sadece latin harfli kullanımı ile piyasaya sunan markalar bir süre sonra halk arasında markaların ‘Lao Ren Pai’ (老人牌)(ihtiyar adam markası) QUAKER yerine ve ‘San Jiao Ma’ (三脚马)(üç ayaklı at) RALPH LAUREN yerine kullanıldığını tespit ettiler.

Çince Markanızı Nasıl Seçebilirsiniz

– Markanızın çevirisini kullanabilirsiniz

Eğer bu mümkünse Markanızın Çince karşılığını kullanarak bir marka oluşturun. Örneğin; APPLE Çin’de ‘Ping Guo’ (苹果) markasını tercih etmiş. Kelime Çincede ELMA anlamına geliyor. PALMOLIVE ise PALM ve OLIVE kelimelerinin karşılığından türeterek ‘Zong Lan’ (棕

榄) markasına ulaşmış. Burada hatırlamak gerekir ki; bu yolu tercih edince markanız ile fonetik olarak aynı sesi Çince yazarak tescil etmek isteyenlere engel olmak mümkün olmayacak. Dolayısıyla, kötü niyetli üçüncü kişiler için hala bir aralık kapı bırakma ihtimali var.

– Markanın Fonetik Olarak Aynı Ya da Benzerini Tescil Etmek

Burada yaptığımız markamızın Çince yazılışını tespit ederek onu tescil etmek. Bu yol daha tercih edilebilir bir yol olarak görülüyor. Örnek;

‘McDonald’s’  için ‘Mai Dang Lao’ (麦 当劳)

‘Siemens’ için ‘Xi Men Zi’ (西门子)

‘KFC’ için ‘Ken De Ji’ (肯德鸡) ve

‘Audi’ için ‘Ao Di’ (奥迪)

markaları tercih edilmiş. Tabi burada dikkat etmemiz gereken önemli bir durum var. Bize son derece makul gelen Çince karakterli yazımın Çincenin çeşitli diyalektlerindeki anlamı sorun olabilir. Seçtiğiniz marka iyi bir marka imajı yaratmaya engel bir anlam oluşturmamalı.

Anlamca ve Ses Olarak En Yakın Markayı Seçmek

En ideal seçimin böyle bir buluş olmasını beklemek sanırız yanlış olmaz. Burada en başarılı örnekler arasında Coca Cola nın seçimi olan ‘Ke Kou Ke Le’ (可口可乐) (tadına bak ve mutlu ol). BMW ise ilk olarak “巴依尔” (bā yī ěr”) olarak belirlediği markasını daha sonra akılda kalıcılığı yüksek olduğu için “宝马 (bǎo mǎ)” (değerli at) olarak değiştirdi. Marka seçiminde Çinli bir ofisle iletişim içinde olmak markanın seçimi aşamasında doğru bir yol olarak görünüyor.

Çin’de doğrudan başvuru yapmanın bir başka avantajı marka reddedilirse, zamanında aksiyon almak. Çin’de reddedilen marka başvurusu için bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz etmemiz gerekiyor. Madrid Protokolü üzerinden yaptığımız başvurularda bildirim önce WIPO’ya ardından bize ulaşıyor. Bu durumda iyi bir itiraz hazırlamak için yeterli sürenin çoğu zaman olmayacağını öngörmek mümkün.

Marka Sizden Önce Tescil Edilmişse Ne Yapabilirsiniz

Marka tanımadığınız biri tarafından iyi niyetle tescil edilmişse ve piyasada kullanılmaktaysa yapacağınız bir şey yok. En iyi ihtimalle önce tescil edene bir ücret teklif ederek satın almayı deneyin. Buna da ikna etmek mümkün olmadıysa başka marka bulmak en doğru yol olacaktır.

Diyelim ki markayı tescil eden bunu kötü niyetle yapmış olsun. Siz de bunu mahkeme huzurunda ispat edecek delillere sahip durumdasınız. Eğer süresinde itiraz ederseniz veya mahkeme yoluyla markanın iptalini sağlamak mümkün olacaktır.

İlave olarak Çin’de bir marka üç yıl süre ile kullanılmazsa iptali için mahkemeye gitmek mümkün. Çin’de son yıllara kadar marka stokçuluğu veya troll başvurular kötü niyetli kişiler tarafından tercih ediliyordu. Troller veya stokçular markayı kullanmak amacı dışında gerçek hak sahibini zor durumda bırakarak kendilerine avantaj sağlamak amacıyla marka tescili yaptıkları için çok sayıda tescil alıyorlar ve bu tescil edilmiş markaları kullanmıyorlar. Çoğu zaman markayı kullanmak zaman ve sermaye gerektiriyor ve buna girişen bir troll için iş karlı olmaktan çıkabiliyor. Dolayısıyla çoğu zaman marka piyasaya sürülmeden bekliyor. Eğer markanın tescilinin üzerinden üç yıl geçmişse kullanmama sebebiyle iptal etme ihtimali doğuyor.

Sadece Çin’de Marka Tescili Yeterli mi?

Çin’de marka tescili derken aslında Çin ana karasında marka tescilinden bahsetmiş oluyoruz. Ama Çin buradan ibaret değil. Tam bir marka koruması için birkaç tescile daha ihtiyacımız var. Çin’in parçası olarak kabul edeceğimiz diğer tescil bölgeleri şunlar:

• Tayvan
• Macau
• Hong Kong

Çin’in aksine bu ülkeler Madrid Sistemi içinde yer almıyorlar. Marka tescili için buralarda doğrudan vekil tayin ederek başvuru yapmak gerekiyor. Haksız kullanım ya da marka taklitleri şöyle oluyor:

Markasız olarak üretilen ürünler saydığımız ülkelere markasız olarak gidiyor. Buralarda üzerlerine marka yazılması suretiyle marka taklidinin etrafından dolaşılabiliyor.

Sonuç olarak Çin’de marka tescili için tavsiye ettiğimiz yol ulusal başvuru yapmak. Ayrıca markanın Çince karakter kullanılarak da tescili için çalışma yapmak bizi sonraki problemlere karşı koruyacaktır. Aynı zamanda Çin etki alanında bulunan diğer ülkeler bölgelerde tescil ile tam bir korumaya sağlarız.

Çin’de Tescilli Markanın Kullanma Zorunluluğu

2022 sonundan itibaren CNIPA(Çin Patent Ofisi) marka tescillerinde kullanma zorunluğu kuralını geliştirdi. CNIPA’nın yeni uygulamasına göre tescil ettirdiğiniz markayı tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde kullanmak zorundasınız. 5. ve 6. yıl arasında markayı kullandığınıza dair delilleri CNIPA’ya vermeniz gerekiyor. Uygulama henüz geçerli hale gelmedi dolayısıyla detaylarını zaman içinde öğreneceğiz ve buradan paylaşacağız. Bu aşamada Çin’de tescil ettirdiğiniz marka varsa ve kullanmıyorsanız kendiliğinden geçersiz hale geleceğini bilmeniz gerekiyor.

Çin’de marka tescili ile ilgili detaylar için bize ulaşın.