Endüstriyel Tasarımlarda Yenilik ve Hoşgörü Süresi: İki Karar Üzerinden İnceleme

Endüstriyel tasarım tescillerinde yenilik ve ayırt edicilik kriterleri temel değerlendirme ölçütleridir. Ancak, tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya sunulması durumunda 12 aylık hoşgörü süresi (grace period) tasarım sahibine belirli bir esneklik sağlar. Bu süre, başvuru sahibine tasarımı pazarda test etme fırsatı verirken, bu süreçte ortaya çıkan kamuya sunumlar yeniliği etkilemeyebilir. Bu yazıda , iki farklı olay üzerinden bu sürecin nasıl değerlendirildiğini inceleyeceğiz: bir örnekte itiraz reddedilmiş ve diğer bir örnekte tasarımın reddine karar verilmiş.

Hoşgörü Süresi ve Hukuki Dayanak

Türk Patent ve Marka Kurumu ile Avrupa Birliği Tasarım Yönetmeliği (CDR) çerçevesinde, hoşgörü süresi aşağıdaki şekilde tanımlanır:

12 Aylık Süre: Tasarımın başvuru tarihinden önceki 12 ay içinde tasarım sahibinin kendisi veya onun rızasıyla üçüncü kişiler tarafından yapılan açıklamalar yeniliği bozucu olarak değerlendirilmez.
Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 57. Maddesi bu durumu tanımlıyor:

Kamuya sunma

MADDE 57- 

(2) Koruma talep edilen bir tasarım, başvuru tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden önceki on iki ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.

Aynı şekilde Topluluk Tasarım Tescili Uygulama Yönetmeliğinin (6/2002) 7(2) paragrafı da hoşgörü süresini ve şartını tanımlıyor.

2.Bir topluluk tasarımının tescilli bir topluluk tasarımı kapsamında koruma talep ettiği bir tasarımın kamuya sunulmuş olması durumunda, Madde 5 ve Madde 6’nın uygulanması amacıyla bir açıklama dikkate alınmayacaktır:

(a) Tasarımcı, tasarımcının halefi veya tasarımcı ya da halefi tarafından sağlanan bilgi veya yapılan bir eylem sonucu bir üçüncü kişi tarafından gerçekleştirilmişse; ve
(b) Başvuru tarihinden önceki 12 aylık süre içinde veya eğer bir rüçhan talebi varsa, rüçhan tarihi itibarıyla gerçekleşmişse.

“2.A disclosure shall not be taken into consideration for the purpose of applying Articles 5 and 6 and if a design for which protection is claimed under a registered Community design has been made available to the public:

(a) by the designer, his successor in title, or a third person as a result of information provided or action taken by the designer or his successor in title; and

(b) during the 12-month period preceding the date of filing of the application or, if a priority is claimed, the date of priority.”

Aynı uygulama her iki tarafta da geçerli olduğundan Türkiye’de de kuralın aynı şekilde uygulanacağını ifade edebiliriz. Buna göre örneklerimize artık göz atabiliriz.

Örnek 1: İtirazın Reddedildiği Durum

Endüstriyel tasarım tescili
Tescili talep edilen endüstriyel tasarım no 008057855-0010. aydınlatma elemanı

tasarım tescili

Yeniliği ortadan kaldırdığı söylenen amazon sayfası ürün örneği

Bu olayda, bir tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya sunulduğu gerekçesiyle itiraz yapılmış, ancak başvuru sahibi itirazı çürütebilmiş​.

    • İtiraz eden taraf, tasarımın Amazon gibi platformlarda başvuru tarihinden önce kamuya sunulduğunu kanıtlayan belgeler sunmuş.
      Tasarımın başvuru tarihi 29 Temmuz 2020’dir.
      İtiraz sahibi bu tarihten önce tasarımın kamuya sunulduğunu iddia etmiş ve amazon satış sitesinden temin ettiği iki görüntüyü sunmuş. Bu görüntülerin gösterdiği tarihler 9 Haziran 2020 ve 18 Temmuz 2020. Her iki tarih de başvuru tarihinden önceki tarihlerdir. Buna göre başvurunun reddedilmesi gerekirken sonuç tam tersi olarak gerçekleşmiş.
    • Başvuru sahibi ise buna karşılık gösterilen ürünlerin kendisi tarafından ticari ilişkide olunan firma tarafından kamuya sunulduğunu satış faturaları, lisans sözleşmeleri ve katalog destekleri ile gösterebilmiş.
      Burada başvuru sahibinin daha önce doğru olarak yaptığı başka bir uygulamaya da dikkat çekmeliyiz.
      Başvuru sahibinin sunduğu fatura delillerinde doğal olarak ürünün bir resmi yok fakat kataloğunda belirttiği ürün kodu yer almış ve katalog fatura gibi delillerin birlikte oluşturduğu ispat edici delil ile satılan ürünlerle olan bağını gösterebilmiş.
      Bu belgelerde tasarımın, tasarım sahibiyle bağlantılı üçüncü bir taraf (ör. lisans sahibi) tarafından pazara sürüldüğü gösterilmiş ve delillerin gösterdiği tarih de 12 aylık hoşgörü süresinde kaldığı için tasarım tescilinin devamına karar verilmiş.


Sonuç:

    • Hoşgörü süresi kapsamında yapılan açıklamalar, tasarım sahibinin bilgisi ve izni dahilinde olduğu için yeniliği endüstriyel tasarım tescillerinde yenilik bozucu olarak değerlendirilmez. Eğer aynı başvuru 10 Haziran 2021 tarihinde yapılsaydı ve aynı delillerle itiraz edilseydi itiraz kabul edilirdi.

Örnek 2: Tasarımın İptal Edildiği Durum

endüstriyel tasarım tescili
Tescili talep edilen endüstriyel tasarım No 015032275 0002
endüstriyel tasarım tescili itiraz
Yeniliği ortadan kaldırdığı iddia edilen önceki ürün

 

Burada tescil başvurusuna konu edilen ürün bir boks antrenmanı ekipmanıdır. Bu olayda ise sunulan deliller hoşgörü süresi içindeki kamuya sunumlar olmasına rağmen yeniliği bozmuş ve tasarım iptal edilmiş.

İtiraz eden taraf, daha önceki bir amazon satış sayfasının (D1) benzer olduğunu ve bu tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya açıklandığını belirtmiş.

İtiraz edilen tasarımın tescili için yapılan başvurunun tarihi 26 Ağustos 2023.
Yeniliği ortadan kaldırdığı öne sürülen amazon sayfası ilan tarihi ise 10 Kasım 2022.

İtiraz Gerekçesi

İtiraz eden, tasarımın yenilik (Article 5 CDR) ve ayırt edici  karakter (Article 6 CDR) eksikliği bulunduğunu savunmuş. Özellikle:

  • Tasarımın daha önce Amazon’da halka sunulmuş bir ürünün neredeyse birebir kopyası olduğunu ileri sürmüş.
  • Delil olarak Amazon’da satışta olan ürünlerin görselleri, ASIN numaraları ve ilgili ürünlerin satış geçmişlerini sunmuş.

Tasarım Sahibinin Savunması

Tasarım sahibi şu savunmaları yapmış:

  • Tasarımın, şirketin bir çalışanı tarafından 5 Mart 2022 tarihinde imzalanan bir anlaşmaya göre geliştirildiği ve ilk prototipin 23 Mart 2022 tarihinde üretildiğini iddia etmiş.
  • Tasarım, 18 Ekim 2022 tarihinde ABD Patent Ofisi’ne kaydedilmiştir (Patent No. US D1,006,935 S).
  • Tasarımın, EUIPO’ya başvurudan önce, 9 Eylül 2022 tarihinde “JOUFIP” ticari markası altında Amazon’da satışa sunulduğu ve bunun tasarım sahibinin izniyle yapıldığını belirtmiş.
  • Article 7(2)(b) CDR’ye göre, tasarımın 12 aylık hoşgörü süresi kapsamında olduğu ve bu nedenle yeniliği etkilemediğini savunmuş.

Karar Gerekçeleri

EUIPO İptal Bölümü, aşağıdaki gerekçelerle tasarımın geçersiz olduğuna karar vermiştir:

  1. Yenilik Eksikliği (Article 5 CDR):
    • Amazon’da satışa sunulan tasarımın kamuya açık olduğu kanıtlanmıştır. Bu sunumun, başvuru tarihinden önce (10 Kasım 2022) gerçekleştiği belirtilmiştir.
    • Sunulan deliller, tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya sunulmuş olduğunu açıkça göstermektedir.
  2. Ayırt edici Karakter Eksikliği (Article 6 CDR):
    • Tescilli tasarım ve önceki tasarım (D1) arasında genel izlenim açısından fark olmadığı belirlenmiştir.
    • Her iki tasarımda da benzer özellikler (ör. yuvarlak bir taban, üst kısmında silindirik yapı) bulunmuş ve bu özelliklerin bilgilendirilmiş bir kullanıcı için farklı bir izlenim yaratmadığına karar verilmiştir.
  3. Hoşgörü Süresi (Article 7(2) CDR):
    • Tasarım sahibi, “AutumnShop” adlı Amazon satıcısıyla ticari bir ilişki içinde olduğunu ve önceki tasarımların kendisinin bilgisi dahilinde satıldığını savunmuştur. Ancak, D1 tasarımının, tasarım sahibiyle veya ticari markası “JOUFIP” ile bir bağı olduğuna dair yeterli delil sunulamamıştır.
    • Bu nedenle, D1 tasarımı 12 aylık hoşgörü süresi kapsamında değerlendirilememiştir.

 

Karşılaştırma ve Analiz

Bu iki olayda, hoşgörü süresinin etkin kullanımının önemini görüyoruz.

  • İtirazın Reddedildiği Durum:
    • Tasarım sahibi, ticari belgeler ve lisans anlaşmalarıyla kamuya sunumların kendi izniyle yapıldığını kanıtlamış.
  • Tasarımın İptal Edildiği Durum:
    • Kamuya sunumların bağımsız olarak yapıldığı ve tasarım sahibinin kontrolü dışında gerçekleştiği kabul edilmiştir.

Bu fark, hoşgörü süresi savunmasının başarısının büyük ölçüde tasarım sahibinin sağladığı delillere dayandığını gösterir.

Tasarım sahiplerinin hoşgörü süresi avantajından etkin şekilde yararlanabilmesi için şu adımlar önerilir:

  • Ticari Belgeler: Satış faturaları, lisans sözleşmeleri gibi belgeleri düzenli olarak saklayın.
  • Zamanlama: Başvuru tarihinden önceki kamuya sunumların sürelerini dikkatle izleyin. Mümkünse ürünleri kamuya sunmadan önce tescil başvurularınızı yapın.

Endüstriyel Tasarım Tescillerinde Yenilik ile ilgili sorularınız için bize ulaşın

 

Call Now Button